Pieter Lieftinck, geboren in de oude pastorie in Muiderberg, was de eerste naoorlogse minister van Financiën. Door hem werd in 1945 de even beroemde als beruchte geldsanering doorgevoerd. Een jaar na zijn overlijden in 1989 werd door de toen in Muiderberg woonachtige econoom Harry Mock het initiatief genomen een monument voor deze beroemde ex-dorpsgenoot op te richten. Hij formeerde een werkgroep onder auspiciën van het Comité Oud Muiderberg. De werkgroep bestond uit Harry Mock (voorzitter) en uit de leden Nanne Bleeksma, Margot Eras, Marianne de Rijke en Nico Steenbergen.
Om het initiatief ten behoeve van fondsenwerving meer aanzien te geven, werd door de werkgroep een Comité van Aanbeveling geformeerd, bestaande uit de minister van Financiën Wim Kok, de president van De Nederlandsche Bank Wim Duisenberg, Marius Jonkhart, president-directeur van de Nationale Investeringsbank, Herman Wijffels, directievoorzitter van Rabobank Nederland, Bert Kuiper, burgemeester van Muiden (na diens vertrek vervangen door locoburgemeester Vera den Hartog) en Henk Duindam, voorzitter van het Comité Oud Muiderberg.
Na een competitie onder kunstenaars werd gekozen voor het ontwerp van Jocke Overwater uit Muiden. De kunstenares stelde voor een bundel bankbiljetten van Belgisch hardsteen uit te beelden, gebaseerd op het eerste naoorlogse bankbiljet van tien gulden. In de sokkel had zij een pomp opgenomen. Het monument kreeg de naam ‘De Geldzuivering’ mee.
De financiering kwam rond door subsidies van een aantal grote (financiële) instellingen en de verkoop à tien gulden van een door de werkgroep gemaakt boekje onder de slogan : ‘Een tientje voor Lieftinck’, een knipoog naar het bekende ‘Tientje van Lieftinck’. Dit was het bedrag, waarvan Nederlanders in de omwisselingweek in september 1945 moesten leven. In deze week was de koopkracht van iedereen gelijk.
De onthulling van het monument voor de deur van de Rabobank – destijds ‘het financiële centrum’ van Muiderberg – vond op 14 september 1991 onder grote belangstelling plaats. Minister Kok haalde het doek weg en bankpresident Duisenberg zette met een druk op de knop de pomp in werking. Hij sprak daarbij de gedenkwaardige woorden: ‘Wat ik nu ga doen is een gruwel voor elke president van een centrale bank. Ik ga de geldkraan openzetten’. Tijdens de plechtigheden werd het monument officieel overgedragen aan de toenmalige gemeente Muiden, vertegenwoordigd door burgemeester Harry Smith. Niet minder dan zes oud-ministers van financiën woonden de ceremonie bij.
Na de onthulling van het Lieftinckmonument wordt geproost door de (oud)-ministers van Financiën (v.l.n.r.) Wim Kok, Johan Witteveen, Jelle Zijlstra, Onno Ruding, Henk Hofstra, Roelof Nelissen en Wim Duisenberg.
Voorafgaand aan de onthulling van het Lieftinckmonument werd vóór Lieftincks geboortehuis – de oude Pastorie aan de Brink nr. 7 – een stoeptegel onthuld door Tobias Lieftinck, een kleinzoon van de oud-minister. De tekst op de tegel luidt ‘Geboortehuis Pieter Lieftinck. 1902 – 1989’. Het huis wordt sinds 1998 bewoond door toptennisser en eenmalig Wimbledonkampioen Richard Krajicek en zijn echtgenote Daphne Deckers.
Dankzij de medewerking van Rabobankdirecteur Hans Veldhuis werd het water uit de pomp van het monument jarenlang om niet door de bank geleverd. Nadat het pand in 2009 was verkocht, werd de waterleverantie in eerste instantie voortgezet, maar na tien jaar kwam hier onaangekondigd een einde aan. De nieuwe eigenaar, makelaar E. P. Vlaanderen, gaf als reden op, dat hij een navordering van het waterleidingbedrijf van € 1.000 had ontvangen. Hij schreef dit toe aan het veelvuldige gebruik van de pomp (voor dat bedrag krijg je tegen het prijspeil van toen ongeveer een miljoen liter water, red.). Later werd een lek in de ondergrondse leiding als mogelijke oorzaak genoemd.
De gemeente Gooise Meren, als opvolger van de gemeente Muiden de huidige eigenaar van het monument, was bereid de waterleverantie over te nemen, maar alleen als dit kunstwerk op eigen grond kwam te staan. Een geschikte plek werd gevonden op het pleintje aan zee bij de toegangstrap naar het strand. Op die plek werkte de gemeente op initiatief van een groepje inwoners al samen om het pleintje te vergroenen en het betonnen aanzicht terug te dringen.
Nadat twee ingediende bezwaarschriften niet ontvankelijk waren verklaard, werd het monument op 11 mei 2023 verplaatst. Na een periode van vier jaar ‘droogte’ kwam er weer water uit de pomp. De heringebruikname vond enkele weken later plaats, op 26 mei, door burgemeester Han ter Heegde van Gooise Meren (met ketting) en Henk van der Veen, penningmeester van de Stichting Strandrecreatie Muiderberg.
Zie ook Lieftinckmonument – betekenis
« Terug naar Lexicon A-Z